Van 22 tot 25 juni vond het tiende congres van de European Society for Translation Studies plaats, dit jaar georganiseerd door de Universiteit van Oslo. Een van onze Untranslaters kreeg de unieke kans om hieraan deel te nemen en een aantal resultaten van haar doctoraatsonderzoek te presenteren. Op de agenda: boeiende presentaties, vruchtbare uitwisselingen met vakgenoten en culturele evenementen die een week lang de nieuwsgierigheid van collega Elise zouden prikkelen. Ze keert terug uit het Hoge Noorden met nieuwe inzichten en een frisse kijk op onderzoek en ontwikkeling, die zij maar wat graag met haar collega’s deelt. Ook benieuwd? Lees dan zeker verder!
Hanne Skaaden, de vice-decaan van OsloMET, opende het congres op woensdag. Nadat ze alle deelnemers van harte welkom heette, ging ze van start met een presentatie over interpretatieve methoden voor het verwerken van informatie in een institutionele setting. Michael Cronin, eminent vertaalwetenschapper en hoogleraar Frans aan het Trinity College in Dublin, deelde op donderdag zijn kennis van vertalingen in hun ecologische context. Deze uiteenzetting maakte veel indruk op Elise, die regelmatig stilstaat bij de plaats van de mens in de wereld en de rol van sociale uitwisseling en internationale communicatie in het Antropoceen, een tijdperk dat gekenmerkt wordt door razendsnelle globalisering.
Net zoals voor elke zichzelf respecterende beroepsgroep, is het ook voor vertalers belangrijk om mee te zijn met de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen binnen het vakgebied. Daarom maakte Elise van de gelegenheid gebruik om een groot aantal presentaties bij te wonen, de ene nog fascinerender en veelzijdiger dan de andere. Uiteraard verdiepte ze zich in de onderwerpen die verband hielden met haar eigen onderzoeksgebied, maar ook andere thema’s binnen de terminologiestudie en vertaal- en tolkwetenschap konden haar bekoren.
Zo had ze de kans en het voorrecht om de buitengewoon delicate wereld van het lyrisch vertalen te ontdekken. Hoe worden de poëzie en de woordspelingen van Bob Dylan in het Frans overgebracht, of de buitengewone schoonheid van het Ave Maria van Schubert in het Turks? Spreek je dan nog over een vertaling, of gaat het om een origineel werk? Het is een debat dat polyglotten altijd al heeft geïntrigeerd, en dat onze Untranslater deed denken aan het gebied waarin zij gespecialiseerd is, namelijk transcreatie.
Presentaties over nieuwe vertaaltechnologieën, en dus over de toekomst van het beroep an sich en al wat daarmee samenhangt, waren het talrijkst aanwezig. Dankzij al deze nieuwe informatie kon Elise de vooruitgang van het beroep beter situeren in het professionele landschap en in de vertaalwetenschap, en deze ontwikkelingen vanuit een praktisch oogpunt beschouwen. Is automatische vertaling nog steeds vertaling? En is post-editing een realistische optie voor crisisvertaling? Hoe zal ondertiteling eruitzien in een samenleving die steeds toegankelijker en inclusiever wordt? Hoe positioneert de revisor zich bij zeer gespecialiseerde vertalingen, bijvoorbeeld binnen de financiële sector? Dit zijn slechts enkele van de boeiende onderwerpen waar onze Untranslater de specialisten over mocht uithoren.
Nadat de intellectuele dorst gelest was, werden de deelnemers op vrijdagavond voor het diner uitgenodigd. De sfeer was uitgelaten en de geur van verse zalm deed het water in de mond lopen (dank u, Noorwegen!). Met op de achtergrond het geroezemoes van talloze taalliefhebbers, nam Elisabet Tiselius, voorzitter van de vereniging, het woord om iedereen te bedanken voor hun aanwezigheid en om haar liefde voor het mooiste beroep ter wereld toe te lichten.
“Wij zijn de bruggen tussen culturen,” verklaarde ze met groot enthousiasme, “en het is onze plicht om ervoor te zorgen dat die bruggen zo sterk mogelijk zijn.” Toen diezelfde avond in het centrum van Oslo een terreurdaad werd gepleegd, werd deze uitspraak meteen pijnlijk relevant. Tijdens de Pride-maand (waarvan de activiteiten de volgende dag werden afgelast) wordt de bevestiging en waardering van de eigen identiteit, of die nu seksueel, gendergebonden of cultureel van aard is, niet langer onderdrukt, maar trots uitgedragen. Het is deze expressie, dit concert van stemmen en teksten, dat interculturele communicatie des te belangrijker maakt. De bruggen die onze afzonderlijke oevers verbinden moeten sterker zijn dan ooit, om zij die ze willen opblazen voor altijd te ontmoedigen.